Posted by: heart4kidsadvocacyforum | June 7, 2025

Māori-#1 -Kia Mōhiotia te Pono- Te Karere o te Whakaoho! Tērā te kororia i roto i te āwhā: He Waea Whakaoho mai i te Rangi –

Kua whati nga mekameka o te kuware-
Te Pono i Muri i te Mana o te Aroha

He whakakitenga tāku i tēnei ata i te wā e kaukau ana, ā, ko te waiata i tuhia i te tau 1861 e Julia Ward Howe-“The Battle Hymn of the Republic” i puta ake i roto i taku “wairua: ka tīmata ahau ki te waiata.   Kāore anō ahau kia waiata i taua waiata mai i te kura tuarua, e mōhio ana mātou kotahi miriona tau ki mua.  Ka waipuke, ā, kāore au i whakapono i mōhio ahau ki ngā kupu katoa.  Kua kōrero ahau mō tētahi wā ināianei, ko te ngangau, te mōrearea, te whakahāwea, te wetewete i to tātau Kāwanatanga ā Iwi me te kai i o tātau mana, te tapu o te ora me te matenga o to tātau aroha, e tūhono ana ki te hua o te “Pakanga Tūmatanui o Amerika.  Kua whakaaro ahau kāore anō tēnei take kia whakatauria nā ngā whakapono ariā ko te “Rangatiratanga o ngā Amerika Mā”, i te utu o ngā tāngata tae e tino mau ana ki te DNA o ō rātou kīanga wairua, he motu mate pukupuku tērā kāore anō kia ora.   He whenua pakaru mātau nā te mea kāore anō mātou kia whakaaro, kia pono hoki ki te take i noho tonu ai tēnei wehewehenga me te whakaaturanga o te mauahara me te whakahāwea i roto i tō mātou whanaungatanga whakangaro. 

Na te “Pakanga Tūmatanui” i whakamutu ai te kahungatanga i roto i te tikanga ā-tinana, engari kāore anō kia whakatau i te “pakanga wairua” e tīari tonu ana i roto i ngā pūnaha katoa o ā mātou take kāwanatanga, ā mātou pūnaha rongoā, ā mātou pūnaha akoranga, ā mātou pūnaha mahi, ngā rōpū whakapono, ngā pūnaha pūtea me te ohaoha, ā mātou pūnaha pāpori me ngā pūnaha whakangahau, ngā pūnaha whanaketanga whanaketanga ā-iwi,  ngā pūnaha tika kai, Aue, e taku “Atua” kāore anō kia rerekē ngā āhuatanga katoa o tēnei whenua, ā, kāore anō kia rerekē nā te mea “Kei te whakaae tēnei whenua kia mate i te mate pukupuku ka taea te whakaora! Kei te mate tēnei whenua i te mate e tika ana kia kitea, kia karangatia, kia hoahoa hoki!  Ka taea e tātau te whakaora, engari mā te hiahia anake me te mahi uaua me keri hōhonu ki roto i te uho o te mate.

Ko te hītori me te pono o ngā mate o tō tātau hītori e pupuri ana i ngā kī e whakatuwhera ana i te tatau ki te whakaaetanga, te kōrero, me te whakaora i tō tātau whenua.  Me tīmata tātou mā te hoatu i ā mātou tamariki ngā utauta ki te whakarongo ki te pono me ngā utauta kia kite i te uara o te noho me te pono kia nui ake ai ngā whakataunga tika me te aroha i roto i ō rātou oranga.  Ko te murunga hara i takaia i roto i te “Aroha” e whakaora ana i te hunga i whara me te hunga e haepapa ana ki te whara.  I ngā wā katoa ka puta he mahi kaute mo to tātau whanonga.  Me whakaae tātau ki ngā mea i mahia kia ora ai te hinengaro pononga, engari kāore e hiahiatia kia mahia taua whanonga hara o ngā tīpuna e tēnei whakatupuranga, e ngā whakatupuranga rānei e whai ake nei.  Kua whakaaetia rātau.  Tērā te wāteatanga me te whakaora i te mate o te whakahāwea me te hiahia ki te “Rangatiratanga”.  Ka haere mai a tātau tamariki ki tēnei ao hei wairua harakore mai i te ao e aroha anake.  Kāore e hiahiatia e mātou te whakaako i a rātou ki te wehi me te mauahara.  Ko te wā tēnei mo te whakaora me te murunga hara.

Te Waiata Pakanga o te Whenua

nā Julia Ward Howe

Irava 1:

Kua kite oku kanohi i te kororia o te haerenga mai o te Ariki:

Kai te takahi a ia i te waina e rokirokitia ai nga karepe o te riri.

Kua wetekina e ia te uira o tana hoari tere whakamataku:

Kai te haere tonu tana pono.

Chorus:

Kororia, kororia, hallelujah!

Kororia, kororia, hallelujah!

Kororia, kororia, hallelujah!

Kai te haere tonu tana pono.

Irava 2:

Kua kite ahau i a Ia i roto i nga ahi mataaratanga o nga puni kotahi rau e porowhita ana,

Kua hanga e ratou he aata ki a ia i te ahiahi, i te tomairangi me te haukū.

Ka taea e au te pānui i Tana kōrero tika i runga i ngā rama rehurehu me te mura:

Kai te haere tonu tōna rā.

Irava 3:

Kua pānui ahau i tētahi tuhituhi rongopai mura i roto i ngā rārangi tīra:

“Ka rite ki ta koutou mahi ki aku kaiwhakahawea, ka pērā anō taku aroha noa ki a koutou.

Kia kurua e te Toa, i whanau i te wahine, te nakahi ki Tōna rekereke, **

I te mea kei te haere tonu te Atua.”

Irava 4:

Kua whakatangihia e ia te tetere, e kore rawa e karangatia he hokinga atu;

Kei te tātari ia i te ngakau o te tangata i mua i Tona nohoanga whakawa:

Aue, kia hohoro e toku wairua, ki te whakautu ki a Ia! kia hari, e oku waewae!

Kei te haere tonu to tātau Atua.

Irava 5:

I roto i te ataahua o nga rengarenga i whanau ai a Karaiti i tua o te moana,

Me te kororia i roto i tona uma e whakarereke ana i a koe, i ahau nei:

Ka rite ki a Ia i mate ki te whakatapu i te tangata, kia mate tatou kia whakawāteatia ai te tangata,

I a ia e haere tonu ana te Atua.

Nā reira kei konei anō tātau i roto i ngā rua o te “Pakanga Wairua”.  Ko te Karere i tenei ra ko “KAORE MATOU I TE MOKEMOKE” i roto i tenei pakanga mo o tatou “Wairua”. 


Leave a comment

Categories